Odwiedź tę sekcję

Schizofrenia – podstawowe informacje

  • Schizofrenia jest zaburzeniem psychicznym z szerokim spektrum objawów klinicznych, którego przyczyna wciąż pozostaje nieznana.

W tej sekcji

Informacje ogólne

Schizofrenia to poważne zaburzenie psychiczne mające wpływ na zachowanie, myślenie i emocje. Pierwsze objawy mogą być zauważalne dopiero w wieku nastoletnim lub dorosłym, ale w rzeczywistości choroba zaczyna się znacznie wczesniej.1
U mężczyzn pierwsze objawy zwykle pojawiają się w wieku ok. 15-25 lat, zaś u kobiet zazwyczaj ma to miejsce później tj. około 35-45 roku życia. Schizofrenia występuje u obu płci i w różnych kulturach. 2
Schizofrenia dotyka ponad 21 milionów ludzi na całym świecie; choroba ta częściej występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet.3


Przyczyny i objawy

Dokładne przyczyny schizofreniii nie zostały do końca poznane, jak dotąd nie ustalono konkretnej patogenezy tej choroby. Istnieje jednak kilka składowych, którym przypisuje się dużą rolę w jej rozwoju, na przykład: czynniki przed i okołoporodowe, nadużywanie środków odurzających oraz czynniki społeczne4–7
Jednym z czynników zwiększonego ryzyka rozwoju schizofrenii jest również styl życia. Do innych, często wiązanych z rozwojem choroby, czynników zalicza się nadużywanie marihuany4, czynniki społeczne, takie jak dorastanie w dużym mieście, a także wydarzenia w życiu danej osoby , które w przeszłości wywołały u niej silne emocje5-7.
Związek pomiędzy nadużywaniem konopii indyjskich a psychozami był tematem wielu szeroko zakrojonych badań. Niektórzy badacze sugerują, że marihuana zarówno zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia schizofrenii, jak i odwrotnie-osoby u których już istnieją zaburzenie psychiczne mają skłonności do częstszego nadużywanie marihuany. Również osoby predysponowane do psychozy sięgają po marihuanę częściej niż pozostała część społeczeństwa13. Według niedawno opublikowanego artykułu w czasopiśmie „The Lancet” ( 2019 r.) można byłoby zapobiec 30 % przypadków pierwszych epizodów psychoz w Londynie, oraz 50 % w Amsterdamie, gdyby w miastach tych nie było dostępu do silnie działającej marihuany14.
Ryzyko rozwoju schizofrenii jest wyższe w obrębie rodzin, choćby z powodu istniejących niekiedy czynników genetycznych, które leżą u podstaw tego zaburzenia6,7,9. Czynniki genetyczne i środowiskowe mogą się jednak nakładać, dlatego rozwoju schizofrenii nie powinno się łączyć tylko z czynnikami genetycznymi6.
Niektóre zmiany anatomiczne i czynnościowe mózgu mogą mieć także wpływ na wystąpienie schizofrenii10.
Badania wykazały, że u osób chorujących na schizofrenię rozwój mózgu jest zaburzony w wieku nastoletnim10. Zaburzenia te wydają się przyjmować dwie możliwe formy:

Neurony w mózgu połączone są w sieci, istotne dla jego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania. W przedniej części mózgu, zwanej korą przedczołową, zewnętrzne gałęzie neuronowe (zwane synapsami i kolcami dendrytycznymi) mogą ulec nadmiernemu „przycinaniu” synaptycznemu, co zakłóca prawidłowe połączenia w sieci. Przycinanie jest zjawiskiem prawidłowym, ale u osób chorujących na schizofrenię jest ono nasilone. 6

Neurony komunikują się ze sobą za pomocą neuroprzekaźników, czyli związków chemicznych przenoszących sygnały w mózgu. Osłabiona regulacja neuroprzekaźników może doprowadzić do zaburzeń w przenoszeniu sygnałów i wpłynąć przez to na rozwój mózgu. U osób chorych na schizofrenię niektóre neuroprzekaźniki (dopamina, serotonina i glutaminian) wykazują nietypową aktywność.6,11

Schizofrenię cechuje szerokie spektrum objawów. Można je podzielić na trzy grupy: objawy pozytywne (takie jak halucynacje i urojenia), objawy negatywne (związane ze słabą ekspresją i obniżoną motywacją) oraz zaburzenia funkcji poznawczych (trudności w organizowaniu myśli i tworzeniu planów).12

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-10
Światowa Organizacja Zdrowia

Referencje

  1. ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders https://icd.who.int/browse10/2016/en#/F20. Accessed July 2019
  2. Mathews M. Schizophrenia and Acute Psychosis. August 2013
  3. WHO schizophrenia fact sheet https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/schizophrenia. Accessed July 2019
  4. Haller CS, Padmanabhan JL, Lizano P, Torous J, Keshavan M. Recent advances in understanding schizophrenia. F1000Prime Rep. 2014 Jul 8;6:57. doi: 10.12703/P6-57. eCollection 2014. Review.
  5. Klosterkötter J, Schultze-Lutter F, Bechdolf A, Ruhrmann S. Prediction and prevention of schizophrenia: what has been achieved and where to go next? World Psychiatry. 2011;10(3):165–174.
  6. Sullivan PF, Kendler KS, Neale MC., Schizophrenia as a complex trait: evidence from a meta-analysis of twin studies. Arch Gen Psychiatry. 2003 Dec;60(12):1187-92.
  7. McGuffin P. Nature and nurture interplay: schizophrenia. Psychiatr Prax. 2004 Nov;31 Suppl 2:S189-93.
  8. https://www.bbc.co.uk/news/health-12617495 [Accessed July 2019]
  9. Kety SS. Arch Gen Psychiatry 1994;51(6):442-55
  10. https://www.nhs.uk/conditions/schizophrenia/causes/ [Accessed July 2019]
  11. Brisch et al. The Role of Dopamine in Schizophrenia from a Neurobiological and Evolutionary Perspective: Old Fashioned, but Still in Vogue Front Psychiatry. 2014; 5: 47
  12. NIH. Mental Health Information. Schizophrenia. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/schizophrenia/index.shtml Accessed July 2019
  13. Psychol Med. 2017 Apr;47(5):971-980. doi: 10.1017/S0033291716003172. Epub 2016 Dec 8. Assessing causality in associations between cannabis use and schizophrenia risk: a two-sample Mendelian randomization study. Gage SH, Jones HJ, Burgess S, Bowden J, Davey Smith G, Zammit S, Munafò MR.
  14. The Lancet Psychiatry, VOLUME 6, ISSUE 5, P427-436, MAY 01, 2019. The contribution of cannabis use to variation in the incidence of psychotic disorder across Europe (EU-GEI): a multicentre case-control study. Marta Di Forti, PhD , Diego Quattrone, MD, Giada Tripoli, MSc,Charlotte Gayer-Anderson, PhD, Harriet Quigley, MD et al
Login to Unlock

Objawy

Osoby ze schizofrenią mogą wykazywać różnorodne objawy, które mogą wpływać na jakość ich życia¹ Objawy te zwykle pojawiają się w młodym wieku, między 16 a 30 ro

więcej…
Login to Unlock

Mity i fakty

Możesz już mieć pewne z góry wyobrażenia na temat schizofrenii, ale czy znasz mity z prawd? Poznaj powszechne mity na temat schizofrenii i stojących za nimi pra

więcej…
strzałka