Schizofrenia a uzależnienia

Schizofrenia i zaburzenia osobowości często współistnieją z uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków.¹ Nadużywanie alkoholu i środków odurzających oraz zachowania nałogowe, takie jak nałogowy hazard, często stanowią dysfunkcyjne mechanizmy obronne pomagające lepiej radzić sobie z objawami choroby.²

Im częściej sięga się po substancje odurzające, aby poradzić sobie z objawami choroby, tym wyższe ryzyko wystąpienia nałogu.² Badania wykazują, że około połowa osób z zaburzeniami psychicznymi ma również problemy z nadużywaniem substancji odurzajacych i/lub w późniejszym okresie zycia jest narażona na rozwój uzależnienia od narkotyków lub alkoholu .³ Według doniesień, ponad 8 milionów dorosłych (3,4 procenta wszystkich dorosłych) cierpiących na zaburzenia psychiczne przyjmuje narkotyki i/lub nadużywa alkoholu, zaś 2,6 miliona dorosłych w ciągu ostatniego roku borykało się ze współwystępującymi poważnymi zaburzeniami psychicznymi oraz zaburzeniami związanym z nadużywaniem substancji odurzających.³

Istnieją jednakże dowody sugerujące związek przyczynowy pomiędzy przyjmowaniem substancji odurzających a objawami schizofrenicznymi.⁴ Na przykład dietyloamid kwasu lizergowego (LSD) i podobne substancje halucynogenne mogą powodować uaktywnienie niektórych zaburzeń ,.⁵ zaś marihuana, z powodu obecności w swoim składzie aktywnego składnika -tetrahydrokannabinolu (THC), może u niektórych osób zapoczątkować schizofrenię.⁶ THC wywiera znaczny wpływ na obszary mózgu odgrywające kluczową rolę w zdolności człowieka do dokonywania osądów oraz tworzenia i odtwarzania wspomnień. Osoby palące lub używajace marihuanę, niezależnie od stanu ich zdrowia psychicznego, doświadczają dezorganizacji oraz zmiany czynności mózgu, wskutek czego⁶ mogą pojawić się u nich niektóre typowe dla schizofrenii, przemijające objawy. Z czasem neurologiczne skutki działania narkotyku mogą zwiększyć prawdopodobieństwo rzeczywistego rozwoju zaburzenia, szczególnie u osób, u których występują już inne istotne czynniki ryzyka rozwoju schizofrenii.⁷

Spożywanie alkoholu także zwiększa ryzyko wystąpienia ostrych lub przewlekłych obrażeń i może powodować wystąpienie epizodów psychotycznych lub pogorszenie zaburzenia psychiatrycznego⁸. Nadużywanie alkoholu zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju schizofrenii bardziej niż substancje halucynogenne⁹. Biorąc pod uwagę znaczenie deficytów motywacji, ich związek ze schizofrenią¹¹, oraz potencjalny związek pomiędzy obniżoną motywacją a ciągłym uzależnieniem od substancji¹⁰, utrata motywacji może być jednym z kluczowych czynników decydujących o gorszych wynikach leczenia u osób cierpiących na to zaburzenie, które sięgają po alkohol lub środki odurzające.

Kilka badań sugeruje również częste współwystępowanie zaburzeń psychicznych oraz zaburzeń związanych ze słabą kontrolą impulsów, w tym patologicznego hazardu^12-14. W niektórych sytuacjach patologiczny hazard można powiązać z aresztowaniami, pozbawieniem wolności i innymi działaniami niekorzystnie wpływającymi na zdrowie psychiczne¹⁴. Biorąc pod uwagę wysoką liczbę niekorzystnych zdarzeń życiowych powodowanych przez hazard, takich jak problemy finansowe i rodzinne, można oczekiwać, że osoby cierpiące na schizofrenię będą wykazywać wyższe ryzyko nawrotu i hospitalizacji z uwagi na ich dużą podatność na stres¹⁴.

Należy zauważyć, że niektóre doniesienia potwierdzają występowanie patologicznego hazardu w rodzinach pacjentów cierpiących na zaburzenia psychiczne¹⁵. Jednakże na tym etapie nie ma możliwości ustalenia, czy współwystępowanie tych zaburzeń jest bardziej prawdopodobne z uwagi na czynniki genetyczne, czynniki środowiskowe, czy też obie te kategorie¹⁶. Dane epidemiologiczne sugerują także, że patologiczni hazardziści, u których występuje podwyższone prawdopodobieństwo rozwoju schizofrenii w późniejszym okresie życia, to najczęściej mężczyźni, w młodym wieku, o niskim statusie społeczno-ekonomicznym^17,18.

Choć w odniesieniu do leczenia patologicznego hazardu zbadano wiele schematów leczenia farmakologicznego i terapii behawioralnej, badania te zazwyczaj wykluczają pacjentów cierpiących na zaburzenia psychotyczne⁹.
Klinicyści powinni przeprowadzać badania pod kątem problemów związanych z hazardem u pacjentów cierpiących na schizofrenię, szczególnie tych, którzy wracają do zdrowia bądź aktywnie nadużywają środków odurzających i/lub alkoholu. Istnieje potrzeba dalszych badań w zakresie potencjalnego ryzyka oraz czynników warunkujących ochronę przed problemami i patologicznym hazardem u pacjentów cierpiących na zaburzenia psychotyczne, a także skutecznych terapii dla tej grupy pacjentów.


Należy odnotować także, że stwierdzono silne powiązanie pomiędzy zaburzeniami związanymi z nadużywaniem różnych substancji odurzających i alkoholu a zwiększonym ryzykiem rozwoju schizofrenii w późniejszym okresie życia, choć nie można jeszcze stwierdzić związku przyczynowego. W ramach poszukiwań interwencji, które poprawiłyby wyniki leczenia w zakresie nadużywania substancji odurzających przez chorych na schizofrenię, większy nacisk na deficyty motywacji lub związek pomiędzy motywacją a sięganiem po nie mógłby ułatwić pełne zrozumienie tego związku i poprawę wyników leczenia.